Công tắc chuyển mạch là gì? Hướng dẫn cách đấu công tắc xoay 3 vị trí và 7 vị trí đúng kỹ thuật

Công tắc chuyển mạch là thiết bị không thể thiếu trong các hệ thống điều khiển điện có nhiều chế độ vận hành. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ chức năng, cấu tạo và hướng dẫn chi tiết cách đấu công tắc xoay 4 vị trí và cách đấu công tắc 7 vị trí sao cho chuẩn kỹ thuật, dễ thực hiện và an toàn.

Hình ảnh: Công tắc chuyển mạch 3 vị trí và 7 vị trí

1. Công tắc chuyển mạch là gì?

Công tắc chuyển mạch (hay còn gọi là công tắc xoay) là thiết bị điện dùng để chuyển đổi dòng điện giữa các mạch khác nhau. Nó hoạt động bằng cách xoay núm để chọn vị trí mạch cần kích hoạt. Loại công tắc này thường được dùng trong tủ điện, máy móc công nghiệp, thiết bị điều khiển hoặc các hệ thống chiếu sáng có nhiều chế độ.

2. Cấu tạo cơ bản của công tắc chuyển mạch

• Thân công tắc: Chứa bộ tiếp điểm và cơ cấu xoay.
• Núm xoay: Dùng tay để chuyển đổi vị trí.
• Tiếp điểm: Các điểm tiếp xúc điện được đóng/mở theo vị trí xoay.
• Chân đấu dây: Mỗi vị trí sẽ có chân tương ứng để đấu điện vào/ra.

3. Ứng dụng của công tắc chuyển mạch

• Chuyển đổi giữa các chế độ vận hành của máy móc.
• Điều khiển hướng quay động cơ.
• Điều chỉnh các mức tốc độ, nhiệt độ, áp suất trong hệ thống.
• Lựa chọn nguồn điện (từ lưới, từ máy phát...).

4. Cách đấu công tắc xoay 3 vị trí

Công tắc xoay 3 vị trí thường có các chế độ như: Tắt - Bật 1 - Bật 2 hoặc Thuận - Dừng - Nghịch trong hệ thống điều khiển động cơ. Mỗi vị trí ứng với một trạng thái mạch khác nhau.

1. Xác định các chân kết nối

Thông thường công tắc xoay 3 vị trí sẽ có:

• 1 chân chung (COM) – là điểm tiếp xúc trung tâm, nối với nguồn hoặc thiết bị điều khiển.
• 3 chân ra – tương ứng với từng vị trí 1, 2, 3 (có thể ghi là 1-2-3 hoặc L1-L2-L3).

Ví dụ:

• Vị trí 1: COM nối với chân 1
• Vị trí 2 (trung gian): COM không nối gì (dạng ngắt) hoặc nối chân 2 tùy loại
• Vị trí 3: COM nối với chân 3
•  

Hình ảnh: Sơ đồ chân đấu công tắc xoay 3 vị trí

2. Cách đấu dây cơ bản

Bước 1: Chuẩn bị thiết bị

• Đồng hồ đo điện
• Tua vít, dây điện phù hợp
• Sơ đồ từ nhà sản xuất (nếu có)

Bước 2: Đấu dây

• Nguồn điện hoặc tín hiệu điều khiển nối vào chân COM
• Thiết bị điều khiển hoặc đầu vào tiếp điểm nối vào chân 1, 2, 3 tương ứng

5. Cách đấu công tắc xoay 7 vị trí

Loại này thường được gắn trên mạch tủ điện và nhiệm vụ của có là chuyển mạch từ điện áp dây sang điện áp pha và báo cáo qua đồng hồ đo Volt để đo điện áp tương ứng. Tường được lắp chung với đồng hồ kim đo Volt

– Vị trí 0: Không đo gì cả

– Vị trí RY: Đo điện áp dây giữa pha R và pha Y

– Vị trí YB: Đo điện áp dây giữa pha Y và pha B

– Vị trí BR: Đo điện áp dây giữa pha B và pha R

– Vị trí RN: Đo điện áp pha R với trung tính N

– Vị trí YN: Đo điện áp pha Y với trung tính N

– Vị trí BN: Đo điện áp pha B với trung tính N

Hình ảnh: Sơ đồ chân cách đấu công tắc xoay 7 vị trí

6. Lưu ý khi lắp đặt công tắc chuyển mạch

Ngắt nguồn điện trước khi lắp đặt.

Sử dụng dây điện phù hợp với công suất tải.

Đảm bảo đầu nối chắc chắn, tránh lỏng gây cháy nổ.

Lắp công tắc ở nơi khô ráo, tránh ẩm ướt hoặc nhiệt độ cao.

Kết luận

Công tắc chuyển mạch là giải pháp tối ưu để điều khiển hệ thống điện có nhiều chế độ. Với hướng dẫn cách đấu công tắc xoay 3 vị trí và cách đấu công tắc 7 vị trí trên đây, bạn hoàn toàn có thể tự thao tác nếu nắm vững nguyên lý hoạt động và đảm bảo an toàn điện. Nếu không tự tin, nên nhờ đến kỹ thuật viên để tránh rủi ro.

>> Công tắc xoay 3 vị trí của IDEC

>> Công tắc xoay 3 vị trí của Hanyoung